Młodzież kontra stres. Uczennice ILO w Rybniku wspierają młodzież w walce ze stresem

"Pragniemy wesprzeć młodzież w walce ze stresem, powiedzieć stanowcze STOP. To nie jest jednak prawdziwa walka w bokserskich rękawicach, bowiem ze stresem wcale nie musimy toczyć "walki". On zawsze był, jest i będzie obecny w naszym życiu. Jak więc przyzwyczaić swój organizm do reakcji na stres? Projekt Stop Stressin’ edukuje i pomaga. Dzięki przedstawionym metodom, radom i sposobom, pomagamy zmienić stres negatywny, w pozytywny bodziec do działania. Chcemy, by stres stał się naszym przyjacielem, najlepszym motywatorem. Wobec tego działamy w social mediach - na Instagramie, Facebooku i TikToku. To właśnie tam publikujemy treści związane ze stresem - jego objawami, przyczynami i redukcją. Na tym jednak nie poprzestajemy. W naszej szkole odbyły się warsztaty, dotyczące oswajania stresu poprzez wykorzystanie nowoczesnych technologii. Poprowadziła je terapeutka i oligofrenopedagog Dominika Siwek, prezentując alternatywne formy przeciwdziałania negatywnym skutkom różnego rodzaju obciążeń, z którymi aktualnie zmaga się większość młodych ludzi. Warsztaty były znakomitą okazją do tego, by porozmawiać o emocjach ze specjalistą."

W ramach projektu, przeprowadzony został także wywiad z Panią Marzeną Kulig - Dyrektor Poradni Pedagogiczno-Psychologicznej w Rybniku.

Wywiad z Panią Marzeną Kulig - Dyrektor Poradni Pedagogiczno-Psychologicznej w Rybniku

Jak z Pani punktu widzenia, jako specjalisty, wygląda problem stresu wśród
młodych ludzi?
Jednym z większych problemów naszej codzienności jest stres. Z roku na rok
życie staje się coraz bardziej intensywne, jego tempo systematycznie wzrasta.
Współczesny świat i związany z nim dynamiczny rozwój cywilizacyjny, globalizacja
kultury i tzw. „wyścig szczurów”, dostarczają człowiekowi różnych szkodliwych
bodźców. Niestety oprócz efektów postępu cywilizacyjnego rosną też jego skutki
uboczne. Każdego dnia podlegamy różnym naciskom, wymaganiom, ograniczeniom.
Nie zawsze potrafimy im sprostać, a ceną jaką płacimy jest stan naszego zdrowia.
Przemęczenie, pośpiech, hałas, współzawodnictwo to czynniki najczęściej powodujące
stres w dzisiejszym życiu. Młodzież i dzieci są szczególnie narażone na destrukcyjne
działanie stresu.

Istotną rolę w kreowaniu odporności młodego człowieka wobec sytuacji stresujących odgrywa rodzina i szkoła. Środowisko rodzinne odgrywa znaczącą rolę dla kwestii normalnego rozwoju młodego człowieka. Zdrowa atmosfera domu rodzinnego decydująco wpływa na budowanie naturalnej odporności młodego człowieka na stres.

Również ważną funkcję w procesie kreowania odporności młodych
osób wobec sytuacji stresujących pełni szkoła. Sukcesywne podejmowanie działań
w sytuacjach trudnych w szkole niweluje atmosferę stresu wśród uczniów.

Jakie sygnały i zachowania młodego człowieka świadczą o nieumiejętności
radzenia sobie z trudną sytuacją? Kiedy należy zwrócić się o pomoc do
specjalisty?
Długotrwały stres prowadzi do spadku motywacji, a niekiedy wręcz lęku przed chodzeniem do szkoły. Dziecko zamyka się w sobie, staje się smutne i przygnębione. Często rodzicom dziecka i nauczycielom trudno zrozumieć jego opuszczenie się w nauce, gdyż pozornie zachowanie ucznia nie wzbudza podejrzeń o zaburzenia depresyjne. Niestety, w niektórych rodzinach nadal panuje przekonanie, że depresja nie jest chorobą, a stanem chronicznego lenistwa, które można przerwać jedynie poprzez konsekwentnie stosowane kary. Karanie dziecka za złe wyniki w szkole jedynie wzmaga stres i lęk, co prowadzi do pogłębiania się depresji.
Najbardziej niepokojący jest fakt, że młodzi ludzie nie działają pod wpływem impulsu.
Samobójstwa są z reguły wynikiem długo planowanego działania. Zamiar targnięcia się na swoje życie jest najczęściej sygnalizowany najbliższym osobom dużo wcześniej, ale często nie jest traktowany poważnie. Nieleczona depresja może rozwijać się miesiącami, a nawet latami. Bezradny młody człowiek, przytłoczony ciężarem problemów i brakiem umiejętności ich rozwiązania decyduje się na samobójstwo, kiedy okazuje się, że znalazł się w ślepym zaułku własnego życia.

Jakie są źródła problemów młodych? Problem najczęściej zaczyna się w domu. Brak wsparcia ze strony najbliższych, trudne relacje, alkoholizm rodziców, zła sytuacja materialna czy przemoc mogą przyczynić się do rozwoju depresji u dzieci. Jeśli dziecko nie ma oparcia w rodzinie, często nie potrafi go uzyskać w szkole. Dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, chaotycznych i innych, w których nie otrzymują pełnego wsparcia dużo gorzej radzą sobie ze stresem. Często mają trudności z nauką i z komunikacją z innymi ludźmi.

Gdzie młodzież może zwrócić się o pomoc w momencie nie radzenia sobie z
sytuacją stresową oraz problemami zdrowia psychicznego?
Od kwietnia 2021 roku w Polsce rozwijany jest nowy model opieki psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży. Jego celem jest specjalistyczne wsparcie pacjentów dziecięcych i młodzieżowych w ich najbliższym środowisku, aby móc rozpocząć działania już na samym początku pojawienia się problemów. Nowy model przewiduje podział ośrodków udzielających pomocy na trzy poziomy referencyjności. I poziom referencyjności stanowią środowiskowe poradnie psychologiczno-psychoterapeutyczne. Porady mogą być realizowane telefonicznie i/lub online. Ośrodki te udzielają świadczeń od poniedziałku do piątku. Najbliższy ośrodek "Integrum" znajduje się w Rybniku na ul. Młyńskiej. Znajdą tam bezpłatną pomoc dzieci poniżej 7 roku życia oraz dzieci i młodzież objęci obowiązkiem szkolnym i obowiązkiem nauki oraz kształcący się w szkołach ponadpodstawowych a także ich rodziny lub opiekunowie prawni. O pomoc mogą ubiegać się dzieci i młodzież borykający się z różnymi zaburzeniami zarówno zachowania, jak i emocjonalnymi, które nie wymagają opieki psychiatry dzieci i młodzieży.

Wydaje się, że dużą rolę odgrywa uświadamianie rodziców o problemie depresji u młodzieży, który pogłębia się z roku na rok. Ważna wydaje się również profilaktyka wśród nastolatków w postaci warsztatów psychologicznych i możliwości swobodnej konsultacji z psychologiem. Warto zapobiegać utrwalaniu się stereotypu, że psychoterapeuta/psycholog leczy osoby „słabe psychicznie”. To powszechnie panujące przekonanie lepiej byłoby zmienić na takie, że nie tyle leczy, co wspiera w prawidłowym rozwoju, o który przecież warto zadbać.

W jaki sposób szkoła może pomóc młodym ludziom w radzeniu sobie ze
stresem?
Bez względu na wiek dziecka, czy to przedszkolak, czy dziecko w młodszym wieku szkolnym, czy nastolatek, powinno się dbać o zaspokojenie podstawowych potrzeb, w tym potrzeby miłości i bezpieczeństwa. Warunkowa akceptacja, np. za dobre oceny, wzorowe zachowanie, wygrany konkurs muzyczny, kształtuje u dziecka niestabilną i niską samoocenę.

Dziecko zdaje sobie sprawę, że na miłość musi zasłużyć. Musi być najlepsze, by być kochane. To pierwotne źródło stresu i frustracji u dzieci. Ważne, by być wsparciem dla dzieci i młodzieży.

Pomoc w walce ze stresem mogą nieść nie tylko rodzice, ale i nauczyciele, wychowawcy, starsze rodzeństwo, psycholog szkolny, starsi koledzy i koleżanki. Nie roztaczajmy przed dziećmi i młodzieżą wizji „fatalnej szkoły”, która jest centrum samych kłopotów i frustracji. Niech dziecko/młodzież pójdzie do szkoły bez niepotrzebnych uprzedzeń i stereotypów. W razie kłopotów w nauce miejmy stały kontakt z wychowawcą klasy, doceniajmy postępy, chwalmy za małe osiągnięcia, nie utwierdzajmy, że młodzież i dzieci nie mają talentów, ale zachęcajmy do ciągłej pracy nad sobą. Stwórzmy dla nich jak najlepsze warunki do nauki. Pozwól na zabawę, relaks i odpoczynek.

Pamiętaj, że stresu nie da się wyeliminować, zresztą nie warto, bo stanowi mechanizm rozwoju i bodziec do podejmowania wyzwań, ale możesz kontrolować jego zakres.

Z niektórymi zadaniami człowiek radzi sobie lepiej, z innymi - gorzej. Każdy potrzebuje innego rodzaju wsparcia, np. dziecko może odczuwać stres przed koniecznością wyrecytowania wiersza, ale nie będzie odczuwać strachu przed kartkówką z historii. Dla jednych dana sytuacja będzie potencjalnym źródłem lęku, dla innych - nie. To zależy od umiejętności radzenia sobie ze stresem i percepcji zagrożenia. Jednym z czynników odporności na stres jest wsparcie i warto, by rodzice o tym pamiętali, zanim wykrzyczą dziecku w twarz, że nie nadaje się do niczego, bo dostało jedynkę z matematyki.

Pomocne w zmniejszaniu skutków stresu u dzieci jest zapewnienie odpowiedniej ilości potrzebnych minerałów w diecie. Jednym z najważniejszych pierwiastków jest magnez, który niweluje objawy stresu.

Zespół Stop Stressin’
M. Pająk, H. Barszcz, H. Brzezinka, K. Dziechciarz, W. Fojcik, J. Karaszewska
IG: @stop_stressin.zzt
FB: Stop Stressin'
TikTok: @stop_stressin