Finaliści Juliusza – biografia trzecia: śląski underground

Czym jest Śnialnia? To miejsce, w którym się śni i sny się urzeczywistnia. Ich sen był snem o wolności – malarze Urszula Broll, Antoni Halor, Zygmunt Stuchlik, Andrzej Urbanowicz i Henryk Waniek wymknęli się do Śnialni z realiów PRL-u. W latach sześćdziesiątych XX wieku stworzyli przy ulicy Piastowskiej 1 w Katowicach legendarną Pracownię, która przetrwała sześć dekad. Najpierw kusiła duchowością, a po 1989 roku – ekscesem. W kręgu oddziaływania Pracowni znalazły się ważne dla polskiej kultury postacie, m.in.: Zdzisław Beksiński, Henryk Mikołaj Górecki, Jerzy Illg, Tadeusz Sławek czy Olga Tokarczuk. W Pracowni rozwinęła się wrażliwość, która pozwoliła spojrzeć na Śląsk i na Polskę w nowy sposób. 

„Śnialnia” Rafała Księżyka to osadzona w śląskich realiach opowieść o tym, co wydawało się eskapizmem, a zmieniło rzeczywistość.

A jak uzasadniali nominację do Górnośląskiej Nagrody Literackiej „Juliusz” dla „Śnialni” członkowie kapituły? Debiutująca w tym gronie krytyczka literacka i literaturoznawczyni Bernadetta Darska:

– Podczas lektury można pokusić się nawet o stwierdzenie, że jest w tej historii coś paradoksalnie nostalgicznego, bo takich miejsc i środowisk dzisiaj już nie ma. W pewnym więc sensie otrzymujemy również modelową opowieść o społeczności ludzi nieobojętnych, gotowych zaryzykować, by móc mówić o świadomości, gotowych śnić, by zbliżyć się do tego, co duchowo inspiruje, wreszcie gotowych na to, by wolność utożsamić ze spełnieniem.

Z kolei Tadeusz Sławek, przewodniczący kapituły tak podsumował książkę i pracę Rafała Księżyka:

– Autor dołożył wszelkich starań, by powstała książka nie tylko bogato udokumentowana, ale także krytycznie "serdeczna". To ważna dla Śląska i Katowic propozycja próbująca uchwycić i opisać mnogość i różnorodność dróg doświadczania świata za sprawą Pracowni, która odegrała wielką rolę w życiu wielu ludzi.

Kolejną z nominowanych książek zaprezentujemy za tydzień. Przypominamy też o organizowanym przez rybnicką bibliotekę konkursie na recenzję biografii zgłoszonych do „Juliusza”.

Laureata Górnośląskiej Nagrody Literackiej „Juliusz” poznamy 12 października podczas 55. Rybnickich Dni Literatury. Otrzyma okazałą statuetkę i 50 tys. zł.