W październiku br. Zabytkowa Kopalnia „Ignacy” została uhonorowana tytułem Grand Prix podczas ceremonii w Ateneum Rumuńskim w Bukareszcie, zdobywając najwyższe wyróżnienie spośród wszystkich laureatów tegorocznej Europejskiej Nagrody Dziedzictwa. Wczoraj, 7 grudnia, podczas obchodów Europejskiej Barbórki, tablica Nagrody Europa Nostra została uroczyście zawieszona w murach kopalni.

Wśród zaproszonych znaleźli się m.in. prezes Rady Ministrów (1997-2001) Jerzy Buzek, Wiceprezydent Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego dr Adam Hajduga, przewodniczący Jury Europejskiej Nagrody Dziedzictwa prof. Jacek Purchla, Członkini Zarządu Województwa Śląskiego Joanna Bojczuk, Konsul Honorowy Republiki Chorwacji Andrzej Żylak oraz ambasador Chorwacji Tomislav Vidošević.

Podczas uroczystości Prezydent Rybnika, Piotr Kuczera, odebrał nagrodę Europa Nostra z rąk przewodniczącego Jury Europejskiej Nagrody Dziedzictwa, prof. Jacka Purchli. W swoim wystąpieniu prezydent zaznaczył, że pamięć o historii Hoym gruby wciąż jest żywa, zwłaszcza wśród byłych pracowników.

– To jest bardzo ważny moment w historii naszego miasta. Dziedzictwo, czyli wejść w to, co dała Ci przeszłość – te mury, historię tych ludzi – niech Twoje pokolenie niesie to ku przyszłości. I ja przed oczami cały czas mam dwie sceny. Jedną, gdy pan Alojzy Szwachuła pokazywał mi film, na którym upalano liny Zabytkowej Kopalni „Ignacy” i górnicy płakali. A drugą, gdy otwieraliśmy ten przybytek i powiedziałem „Mocie ta gruba nazot”, i oni też płakali. To znaczy, że są tu jakieś emocje, jest coś, co jest ważne dla tej ziemi, dla tych murów, ale także dla tych, którzy tu dzisiaj żyją. To miejsce jest ważne dla Rybnika – mówił Piotr Kuczera.

Prezydent podziękował wszystkim, którzy przyczynili się do tego sukcesu i podkreślił, jak ważna jest współpraca na różnych szczeblach w celu utrzymania dziedzictwa kulturowego.

– Dziś musimy przede wszystkim dziękować za to, że możemy pokazywać to dziedzictwo w nowych odsłonach. To nie byłoby możliwe bez takich ludzi jak pan premier Jerzy Buzek. Czy byliśmy tego tak pewni w latach 80-tych, 90-tych, że ta Europa rzeczywiście jest w pełni nasza, że możemy w pełni uczestniczyć w życiu tego kontynentu? Pewnie nie, a dziś z dumą mówimy: Europa nostra. Nie byłoby możliwe, gdyby nie ludzie, którzy dbali o ten przybytek i wywodzą się stąd – dodał na koniec prezydent.

Głos zabrał również Jerzy Buzek, prezes Rady Ministrów w latach 1997-2001, przewodniczący Parlamentu Europejskiego w latach 2009-2012, który wspominał swoje dzieciństwo w Chorzowie.

– Pamiętam, jak nosiliśmy węgiel w kiblach, a lekki kibel oznaczał najlepszy węgiel – bez kamienia i miału. A tu w Rybniku mieliście zawsze najlepszy węgiel. Dlatego tu są najtrwalsze kopalnie w naszym regionie – mówił.

Polityk podkreślił także, że historia kopalni Ignacy, Luizy czy Rydułtów jest niezwykle fascynująca i zasługuje na zachowanie dla przyszłych pokoleń. Ochrona tych miejsc jest ważna nie tylko dla lokalnej społeczności, ale również w kontekście szerokiej historii regionu i całej Europy. Zauważył, że tradycje te odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu naszej tożsamości i solidarności. Zakończył swoje wystąpienie słowami:

– Europa jednoczy się w różnorodnościach. To jest najważniejsze europejskie hasło. [...] Dlatego powstał Fundusz Sprawiedliwej Transformacji, aby ludzie na tej ziemi wiedzieli, że tu może być trudniej z restrukturyzacją i przemianą energetyczną, ale są na to dodatkowe środki. Nikt nie może zostać w tyle, nikt nie może być pominięty, a jednym z elementów tego funduszu jest odnowienie takich miejsc, właśnie po to, abyśmy mogli korzystać z tradycji – mówił Jerzy Buzek.

Alojzy Szwachuła, przewodniczący Stowarzyszenia Zabytkowej Kopalni „Ignacy”, podzielił się swoimi refleksjami na temat trudnej drogi do ocalenia Hoym gruby. To między innymi dzięki jego zaangażowaniu kopalnia w Niewiadomiu mogła zostać uratowana przed zniszczeniem.

– Kiedy 30 grudnia 2005 roku wojewódzki konserwator zabytków pisał kopalnie i urządzenia wraz z obiektami budowlanymi do rejestru kategorii A, wtedy pomyślałem, że marzenia się spełniają. Bo to marzenie już było w mojej głowie, żeby nie zniszczyć tego zabytku techniki, jakim była kopalnia Hoym Ignacy. Żeby można było pokazać młodym pokoleniom, jak kiedyś wyglądała technika, jak kiedyś się pracowało, jak dawniej pracowały maszyny wyciągowe o napędzie parowym – mówił Alojzy Szwachuła.

Następnie zawieszono tablicę Nagrody Europa Nostra – prestiżowego wyróżnienia przyznanego Zabytkowej Kopalni „Ignacy” za jej wkład w ochronę dziedzictwa kulturowego. Nagroda, która jest jednym z najważniejszych europejskich odznaczeń w tej dziedzinie, została przyznana za rewitalizację obiektu i działalność edukacyjną, która przybliża historię przemysłową regionu.

Na zakończenie uroczystości uhonorowano Prezydenta Rybnika honorowym stopniem Generalnego Dyrektora Górniczego, a ambasador Chorwacji Tomislav Vidošević otrzymał honorową szpadę górniczą jako wyraz uznania za rozwój współpracy pomiędzy miastami Rybnik i Labin.

Całość wydarzenia zwieńczył koncert Postindustrialnej Orkiestry Rozrywkowej – Radio Hoym. Projekt, którego autorami są Adam Kowalski i Michał Fetler, połączył muzyczne tradycje Górnego Śląska z nowoczesnymi aranżacjami utworów popularnych, elektronicznych i tradycyjnych. Na program koncertu składały się znane kawałki, takie jak "Electricity" O.M.D., "We all stand together" Paul’a McCartney’a, czy "Kombinat" Republiki. Muzyka, inspirowana zarówno górniczym dziedzictwem regionu, jak i współczesnymi trendami, zyskała jeszcze głębszy wymiar dzięki tłumaczeniom na język śląski. Koncert uświetnił udział chóru żeńskiego z Bytomskiego Kolektywu Śpiewaczego oraz solisty Marcina Roszaka.

Europejska Barbórka na Ignacym z nagrodą Europa Nostra

48 zdjęć

W sobotni wieczór w Zabytkowej Kopalni „Ignacy” świętowano Europejską Barbórkę. Tegoroczna uroczystność miała szczególny charakter, ponieważ połączono ją z zawieszeniem tablicy Nagrody Europa Nostra – wyróżnienia przyznanego kopalni Ignacy za rewitalizację i ochronę dziedzictwa. O tę nagrodę gruba z Niewiadomia rywalizowała z konkurentami z 18 europejskich krajów.